Büchlein | muzyka z książeczek Bacha
Sławomir Bronk – kontratenor
Maksymilian Święch – klawesyn
Büchlein (niem. „książeczka”) to program wypełniony w całości krótkimi kompozycjami J. S. Bacha. Oparty jest na rodzinnych zbiorach autora – Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach, Klavierbüchlein für Wilhelm Friedemann Bach oraz na protestanckim śpiewniku Georga Christiana Schemelliego opublikowanym w 1736 w Lipsku.
Zbiory dedykowane drugiej żonie, oraz najstarszemu synowi miały charakter rodzinny. Przeznaczone były do muzykowania w zaciszu domowym. Notenbüchlein für Anna… to zbiór składający się z dwóch zeszytów, powstałych w 1723 i 1725 roku. Pierwszy z nich zawiera jedynie utwory klawiszowe, natomiast drugi – zarówno utwory instrumentalne, jak i wokalne. Te ostatnie – arie i chorały – przeznaczone na głos solo z towarzyszeniem instrumentu continuo mają tematykę zarówno świecką jak i religijną.
Drugi zbiór, z którego artyści zaczerpnęli muzykę do swojego programu, Klavierbüchlein für Wilhelm… to zeszyt mający charakter ściśle pedagogiczny. Spisywany od roku 1720, był podstawą do nauki gry na instrumencie dla najstarszego syna Bacha. W książeczce tej znajdziemy sześćdziesiąt trzy utwory klawiszowe, z których znakomitą więszość stanowią preambula i fantazje.
W 1736 roku Georg Christian Schemelli we współpracy z Johannem Sebastianem Bachem opublikował Musicalisches Gesang-Buch, zbiór dziewięciuset pięćdziesięciu czterech pieśni i chorałów protestanckich. Warte uwagi jest, że tylko sześćdziesiąt dziewięć z nich posiada muzykę (autorstwa Bacha) w postaci linii melodycznej i basowej. Część programu koncertowego stanowią chorały pochodzące z tego właśnie zbioru.
Büchlein to wzajemne przeplatanie się dwóch rodzinnych zabytków muzycznych i pieśni protestanckich. Dzisiaj, po prawie trzystu latach od powstania stanowi ciekawą kompilację miniatur tworzonych dla najbliższej rodziny oraz dla ogółu protestanckiego społeczeństwa Niemiec. Jest także dowodem na to, że dom rodziny Bachów był wypełniony muzyką zawsze.
Maksymilian Święch
Program:
- Praeludium nr 3, BWV 851a (Clavierbüchlein…),
- Brunnquell aller Güter, BWV 445 (Musicalisches Gesang-Buch),
- Brich entzwei, mein armes Herze, BWV 444 (Musicalisches Gesang-Buch),
- Der Tag ist hin, die Sonne gehet nieder, BWV 447 (Musicalisches Gesang-Buch),
- Menuet G-dur, BWV 841 (Notenbühlein…),
- Wer nur den lieben Gott, BWV 691 (Notenbühlein…),
- Gedenke doch, BWV 509 (Notenbühlein…),
- Die bittre Leidenszeit beginnet, BWV 450 (Musicalisches Gesang-Buch),
- Dir, dir, Jehovah, will ich singen, BWV 452 (Musicalisches Gesang-Buch),
- Ich bin ja, Herr, in deiner Macht, BWV 464 (Musicalisches Gesang-Buch),
- Preambulum in F, BWV 927 (Clavierbüchlein…),
- Bist du bei mir, BWV 508 (Notenbühlein…),
- Jesu, deine Liebeswunden, BWV 471 (Musicalisches Gesang-Buch),
- Kommt, Seelen, dieser Tag, BWV 479 (Musicalisches Gesang-Buch).